Kadınlar ağız diş sağlıklarına neden daha çok dikkat etmelidirler? Kadınlarda ağız-diş sağlığı, yaşamlarının çeşitli dönemlerinde özel ilgi ister. Kadınlarda puberte (ergenlik), menstürasyon, hamilelik, emzirme ve menapoz gibi farklı dönemlerde, hormonlarındaki seviye değişimleri ağız diş sağlığıyla doğrudan ilgilidir. Ayrıca, kadınlar temporamandibuler eklem (çene eklemi) ve Myofacial (kassal yüz ağrıları) ağrılara, yeme bozukluklarına, Sjorgen Sendromuna (kuru ağız) daha eğilimlidir.

Ergenlik Bu dönemdeki hormonal salgılama (özellikle adet kanamaları döneminde) dişetlerinde şişmeye sebep olabilir. Herpes virüsünün sebep olduğu lezyonlar (aft gibi) ve ülserler oluşabilir. Ekşi, asitli gıdalarda dişetlerinde hassasiyet yapabilir. Dişlerine yeterli özeni göstermekte pek başarılı olamazlar. Çürüklerin ve basit dişeti iltihaplarının çok sık görüldüğü bir dönemdir.

Doğum kontrol hapları Doğum kontrol hapları, içerdikleri hormonlar (progesteron ve östrojen) sebebiyle hamileliğe benzer etkiler (Dişetlerinde şişme, kızarıklık, kolay kanama) görülmesine neden olur. Bazı antibiyotikler doğum kontrol haplarıyla birlikte kullanıldığında etkilerinde azalma olur. Bu hapları kullanan kadınların alveolit (diş çekimi sonrası oluşan iltihabi durum) olma ihtimalleri 2 misli fazladır. Bu yüzden özellikle uzun diş tedavilerinizden önce kullandığınız doğum kontrol hapını hekiminize bildiriniz.

Hamilelik Hamile kadınlar hormon (östrogen ve progestoren) seviyelerindeki ani artış sebebiyle dişeti iltihaplarına eğilimlidir. Eğer dişetlerindeki besin artıkları (plak) tam olarak temizlenemezse kolayca gingivitis (kırmızı, şişkin, kanamalı dişetleri) oluşabilir. Ciddi dişeti rahatsızlıkları olan hamile kadınlarda ise erken doğum ve düşük doğum ağırlıklı bebek riski vardır.

Hamilelerde oluşan iyi huylu dişeti tümörleri ise hamilelik bittikten kısa süre sonra yok olur.

Sabah bulantıları olan ve sık sık kusan hamilelerde ağız içindeki asidik ortam dişlerde aşınma ve hassasiyetlere sebep olabilir. Bunu engellemek için ağız gargaraları veya en azından ağzın sık sık su ile çalkalanması önerilir.

İyi beslenme, özellikle bol bol C vitamini ve B12 vitamini alınması, ağız ortamını güçlü ve sağlıklı yapar. Daha sık yapılan diş taşı temizlikleri ise: bu dönemde hem dişeti iltihabının oluşmasını engeller hem de dişeti tümörleri ve çürüğün meydana gelme ihtimalini azaltır.

Hamileler için 4-6 aylar arası tedavi için en uygun zamandır. Ağrı yapan, rahatsızlık veren bir problem var ise, hamile jinekolog ve diş hekimi birlikte tedaviyi programlayarak ağrının ortadan kalkması sağlanmalıdır. Ancak, acil olmayan tedavilerin hamileyken yapılması pek tercih edilmez.

Menapoz Menapoz esnasında bazı kadınlar kuru ağız, ağız içinde yanma hissi, ağız tadında değişiklik gibi şikayetlerde bulunurlar. Diş etleri daha hassas ve ağrılıdır. Hormon takviye tedavisi (HRT) ise dişetlerini şişkin, kanamalı ve kırmızı yapabilir.

Diğer Faktörler Diyet hapları, yeme bozuklukları, bazı ilaçlar ve sigara da kadınların ağız diş sağlığını negatif yönde etkileyen faktörlerdir. Bunlardan mutlaka hekiminizi haberdar ediniz.

Dişlerle ilgili çıkabilecek problemler: 20 Yaş Dişleri Bunlar yıllarca problem çıkarmadan durabilir. Eğer etrafında dişeti cebi olan, gömülü, yarı gömülü veya üstü gıda artıklarıyla kaplı çürümeye başlamış bir 20 yaş dişiniz varsa, hamile kalmadan önce bundan kurtulmak gerekir. Çünkü çıkaracağı problem genelde şiddetli bir ağrı ve iltihaptır. Bunu çözmenin yolu da antibiyotik, röntgen ve çoğu zaman da çekimden geçer. Bebeğe karar verdiğinizde yapmanız gerekenler Planlanmış bir hamilelikte nasıl öncelikle bir jinekoloğa gidip muayene olup birtakım testler yaptırıyoruz, aynı şekilde hamilelik gerçekleşmeden önce mutlaka bir diş hekimi kontrolünden geçmek gereklidir.

Bu kontrolde ağız içi ve radyografik muayene yapılarak hem mevcut problemleri, hem de hamilelik süresince oluşabilecek problemleri tespit etmek ve mümkünse tedavi etmek idealidir.

Bu kontrolde ağız içi ve radyografik muayene yapılarak hem mevcut problemleri, hem de hamilelik süresince oluşabilecek problemleri tespit etmek ve mümkünse tedavi etmek idealidir. Böylece her an dişim ağrıyabilir stresinden uzak daha rahat bir hamilelik geçirmek mümkün olur.

Çürük Dişler Ufak tefek çürükler 3 ila 6. ay arası rahatlıkla yapılabilir. Size az da olsa rahatsızlık veren çürük dişiniz varsa mutlaka hamilelik öncesinde tedavinizi yaptırınız.

Dişetleri Eğer ağrılı, şiş, kanamalı dişetleriniz varsa bilin ki hamile kaldığınızda bu semptomlar şiddetlenecektir. Eğer ciddi bir dişeti hastalığına sahipseniz mutlaka bunu tümü ile kontrol altına almadan hamile kalmayın. Aksi taktirde erken doğum ve düşük ağırlıklı bebek riski ile karşılaşabilirsiniz. Hiçbir probleminiz yoksa bile iyi bir diştaşı temizliği yapılmalı, hijyen eğitimi verilerek nasıl fırçalamanız gerektiği öğretilmelidir.

Hamile kaldıktan sonra 3 ayda bir diş hekimine kontrole gitmeyi unutmayın.

Hamilelik döneminde kadınların diş ve ağız yapısında ne gibi değişiklikler ve bozulmalar olur? Hamile kadınlar östrogen ve progesteron seviyelerindeki ani artış sebebiyle dişeti iltihaplarına eğilimlidir. Eğer dişlerdeki besin artıkları tamamı ile temizlenmezse kolayca gingivitis (basit dişeti iltihabı) oluşabilir. Dişetleri şişkin kırmızı ve kanamalıdır. Bunun hiç oluşmamasını sağlamak, doğru ve etkin bir şekilde diş fırçalamak ve diş ipi kullanımıyla mümkündür.

Hamilelik döneminde dişeti tümörleri de oluşabilir. Bunlar zararsızdır ve hamilelik bittikten kısa bir süre sonra yok olurlar.

Sabah bulantıları olan ve sık sık kusan hamilelerde ağız içindeki asit ortam dişlerde aşınma, hassasiyet ve çürüğe eğilime sebep olabilir. Bundan da etkin ve doğru fırçalama ile kurtulmak mümkündür. Fakat kusmanın hemen arkasından ağızdaki ortamın asitliği maksimuma ulaştığından bu sırada dişleri fırçalamak mine yüzeyinde aşınmalara sebep olur.Yapılması uygun olan kusmadan sonra ağzı bol su ile çalkalayıp 20-30 dk. bekledikten sonra dişleri fırçalamaktır.

Hamilenin sürekli diş fırçalamaktan midesi bulanıyorsa su ile bol bol çalkalayarak ağzından asidi uzaklaştırmasının bile büyük faydası vardır. Halk arasında bebek hamilenin dişlerindeki kalsiyumu alır diye bir inanış vardır. Oysa anne gıdalarla yeterince kalsiyum alıyorsa hiçbir problem olmaz. Yetersiz alıyorsa o zaman öncelikle bebeğin ihtiyacı karşılanacaktır. Gereken kalsiyum dişlerden değil hamile kadının kemiklerinden sağlanır. Eğer dişleriniz hamilelik esnasında hızla çürüyorsa sakın bebeğinizi suçlamayın,bu kalsiyumunun çekilmesinden değil yetersiz ağız bakımından kaynaklanır.Sadece dişlerinizi biraz daha özenle fırçalayın ve diş hekiminize kontrole gidin.

Hamilelik boyunca diş sağlığı farklı periodlara ayrılır: İlk üç aylık (I. periyod) evre bebeğin oluşumunun en hassas ve hızla gerçekleştiği evredir. Bu dönemde mecbur kalmadıkça hamilelere tedavi uygulamak istemeyiz. Aynı zamanda bu dönem dişeti sağlığının bozulduğu ve kanamaların çoğaldığı dönemdir.

Bu dönemde diştaşı temizliği yapılıp, hijyen eğitimi ile iyi bir fırçalama öğretmek önemlidir. Aynı zamanda bu dönem dişeti sağlığının bozulduğu ve kanamaların çoğaldığı dönemdir. Bu dönemde diştaşı temizliği yapılıp, hijyen eğitimi ile iyi bir fırçalama öğretmek önemlidir. II. periyod (3-6 ay) röntgen ve diş çekimi dahil her türlü işlemin yapılabildiği dönemdir. Eğer bir probleminiz varsa ve bu dönemde ihmal ederseniz hamileliğiniz iyice ilerlediğinde meydana gelecek kuvvetli bir ağrı erken doğuma bile sebep olabilir. Hamile kalmadan önce kontrole gidemediyseniz 3-6 aylık dönemde mutlaka diş hekiminizin kontrolünden geçiniz.

Hamilelik döneminde uygulanabilen tedaviler Bunlara yönelik tedavi hamileliğin 3-6 ayı arasında rahatlıkla yapılabilir. 1-3 ay arasında bir problem çıkarsa ve birkaç ay beklemek mümkün değilse müdahale edilir. Yoksa geçici tedavilerle 2. periyoda kadar beklenir. 6-9 ay arasında da yine çok şiddetli bir ağrı yoksa basit çözümlerle doğum sonrasına kadar hamilenin rahat etmesi sağlanır. Doğru olan hamileliğin her döneminde hastanın kadın doğum uzmanıyla görüşerek ve tedavinin güçlük derecesine göre kişiye özel karar vermektir. Hamilenin sağlık ve ruhsal durumu iyiyse (düşük , erken doğum riski, aşırı korku , panik atak yoksa ) her dönemde diş çekilebilir, apse tedavi edilebilir, dolgu yapılabilir. Çünkü ağrının yaratacağı stres bebek için daha zararlı olabilir.

Çürükten Korunma Hormonal değişiklikler nedeniyle daha hassas hale gelmiş diş ve dişetlerinin bu dönemde büyük bir özene ihtiyacı vardır. Dişler üzerinde oluşmuş olan plağın tam olarak uzaklaştırılması gereklidir. Aynı zamanda tükürük akışı yavaşladığından, dişleri ve dişetlerini yıkama özelliği azalacaktır. Özellikle hamileliğin ilk aylarındaki bulantı ve kusmalar da tükürüğü daha asidik hale getirerek çürüğe eğilimi arttırır. Sık sık dişlerin fırçalanması ve ağzın bol su ile çalkalanması tükürükteki bu negatif etkileri azaltmaya yetecektir.

Hamilelik Döneminde İlaç Kullanımı Hamilelik döneminde bilinçsiz antibiyotik kullanımı diş problerinden çok daha önemli hasarlara sebep olabilir. Hamileliğiniz süresince kesinlikle doktorunuza danışmadan ilaç almayınız. Özellikle ilk 3 ay çok hassastır. Dişlerde yapı ve renk bozukluklarına sebep olduğu bilinen tek bir antibiyotik vardır ,”Tetrasiklinler”. Bu grup antibiyotikler artık zorunlu olmadıkça hamilelerde kullanılmamaktadır.

Bebeğin dişlerinin sağlığı için hamilelikte ne yapılabilir? Dengeli beslenme, sağlıklı olma, ilaçlardan mümkün olduğunca uzak durma dışında yapılabilecek pek bir şey yoktur. Her şey otomatik olarak gelişir. Bebeğin dişlerinin gelişimi için gerekli kalsiyum fosfor ve diğer mineraller annenin kan dolaşımından alınır ve annenin gerçekten kötü beslenmesi dışında hiçbir şey bebeğin diş yapıcı hücrelerinin bu temel minerallerle normal dokuları yapımını etkileyemez.

Florürün diş gelişiminde önemli olduğunu biliyoruz ama doğmamış bir bebeğin dişlerine annenin diyeti ya da florür içeren haplarla daha fazla florür eklemek mümkün değildir. Yani hamile kadınların extra florür almalarının hiçbir faydası yoktur.

Hamileliğiniz süresince bebeğinizin dişleri için kaçınabileceğiniz birkaç şey vardır:

• Enfeksiyonlardan uzak durun Bir virüs veya enfeksiyon nedeniyle ateşiniz yükselirse kan dolaşımınızdaki kalsiyum ve fosfor tuzlarının hassas dengesi bozulabilir. Bu da bebeğinizin o dönemde oluşan diş yapısının kalitesini ve miktarını bozabilir.
• Doktorunuz tarafından bile verilse mümkün olduğunca tetrasiklin içeren antibiyotik kullanmayınız. Tetrasiklin oluşmakta olan süt ve daimi dişleri lekelendirir ve sürdüklerinde renklerinin bozuk olmasına sebep olur. Artık doktorlar bu antibiyotiği pek kullanmamaktadırlar.
• İyi beslenin. Bu her açıdan olduğu gibi çocuğunuzun diş sağlığı açısından da çok önemlidir.

Önemli olan bir başka nokta ise, anne adayının erken doğum yapması durumunda çocuğun dişlerinin de bundan etkilenmesidir. Bunun nedeni dişlerin doğuma yakın zamanda mineralize olan bölgelerinin tamamlanamaması ve çürüğe karşı daha dayanıksız olmasıdır. Erken doğan bebeklerin dişleri daha fazla dikkate ihtiyaç duyar. Vaktinde doğan çocuklarda ise çürüğe daha az rastlanmaktadır.